QUALE ‘EDITAR’ DIFERAS DE ‘PUBLIKIGAR’?

Imajo che © www.theguardian.com

 

En Esperantia, Idia ed Interlinguia (nu, en Auxilinguia generale) on multe parolas pri jurnali, revui e libri. Advere, en ta domeni, texti skribita ankore esas plu ofta ed importanta kam parol-komuniki. Pro to, esas natural ke la vorti editar (eldoni en Esperanto) e publikigar o, plu rare, publisar (publikigi en Esperanto, publicar en Interlingua) esas tre ofta. Tamen semblas a me ke on (forsan anke me ipsa) ne sempre uzas korekte ta vorti, ke on ofte – o plu ofte kam to esus dezirinda – intermixas li, t.e. uzas l’una vice l’altra, o ke, adminime, on hezitas lor uzado e ne certesas pri korekteso dil selekto inter la du vorti.

Pro to me judikas kom utila ca artiklo, en qua me probas indikar la precipua diferi inter editar e publikigar.

(1) Editar implikas la tota procedo di preparo dil kontenajo por publikigo. To inkluzas:

• Revizo dil texto (ortografio, gramatiko, stilo);
• Modifiko od adapto dil kontenajo (klareso, koheremeso, adequateso al publiko);
• Selekto di imaji, kovrili, ilustruri, edc;
• Koordino kun autori, ilustristi e revizisti;
• Defino di tituli, subtituli, rezumo, edc;
• Formatizo e paginizo.

Rezume, editar signifikas preparar la verko por ke ol divenez pronta por publikigo.

(2) Publikigar signifikas igar la verko disponebla al publiko. La verko povas esar: imprimita (materiala libro, papera revuo); dijitala (e-libro, sito, PDF en la reto);

La publikigo inkluzas plura taski:

• ISBN-registro;
• Imprimo e dissendo;
• Lanso e divulgo;
• Disvendo en librerii, dijitala platformi, edc.

Rezume: publikigar signifikas enmerkatigar la editita verko, por ke la lekteri povez acesar ol.

Simpla exemplo:

Editerio editas libro, revuo edc per revizar, formatizar e paginizar ol. Pose la editerio publikigas ta libro, revuo, edc per imprimar multa (o plura) exempleri e vendar li en librerii od en la reto.

Edito sempre preiras publikigo. Esus sen-senca publikigar ulo ante editar/preparar ol. Edito garantias la qualeso dil kontenajo e lua adequateso al publiko.

En la maxim multa kazi, esas la sama ento qua editas e publikigas: la editerio. Olca editas la kontenajo (per editisti, revizisti, fasonisti, edc) e publikigas ol (per imprimo, dissendo, enmerkatigo, edc). Tamen esas ecepti:

– Ipse-publikigo o ne-dependanta autori

La autoro kontratas ne-dependanta editisto por editar la verko. Pose la autoro publikigas la verko en platformi quala Amazon Kindle o Hotmart, od imprimigas ol ipse. En ta kazi, ne esas la sama ento qua editas e publikigas.

– Kun-edito o kun-publikigo:

Du o plu multa editerii povas kunlaborar. L’una editas, e l’altra publikigas.

– Exterigita o subkontratita servi:

L’una firmo povas editar materio (exemple, raporto, institucala revuo), e l’altra povas publikigar ol.