 |
| Imajo che © www.theguardian.com |
En Esperantia, Idia ed Interlinguia (nu, en Auxilinguia generale) on multe parolas pri jurnali, revui e libri. Advere, en ta domeni, texti skribita ankore esas plu ofta ed importanta kam parol-komuniki. Pro to, esas natural ke la vorti editar (eldoni en Esperanto) e publikigar o, plu rare, publisar (publikigi en Esperanto, publicar en Interlingua) esas tre ofta. Tamen semblas a me ke on (forsan anke me ipsa) ne sempre uzas korekte ta vorti, ke on ofte – o plu ofte kam to esus dezirinda – intermixas li, t.e. uzas l’una vice l’altra, o ke, adminime, on hezitas lor uzado e ne certesas pri korekteso dil selekto inter la du vorti.
Pro to me judikas kom utila ca artiklo, en qua me probas indikar la precipua diferi inter editar e publikigar.
(1) Editar implikas la tota procedo di preparo dil kontenajo por publikigo. To inkluzas:
- Revizo dil texto (ortografio, gramatiko, stilo);
- Modifiko od adapto dil kontenajo (klareso, koheremeso, adequateso al publiko);
- Selekto di imaji, kovrili, ilustruri, edc;
- Koordino kun autori, ilustristi e revizisti;
- Defino di tituli, subtituli, rezumo, edc;
- Formatizo e paginizo.
Rezume, editar signifikas preparar la verko por ke ol divenez pronta por publikigo.
(2) Publikigar signifikas igar la verko disponebla al publiko. La verko povas esar: imprimita (materiala libro, papera revuo); dijitala (e-libro, sito, PDF en la reto);
La publikigo inkluzas plura taski:
- ISBN-registro;
- Imprimo e dissendo;
- Lanso e divulgo;
- Disvendo en librerii, dijitala platformi, edc.
Rezume: publikigar signifikas enmerkatigar la editita verko, por ke la lekteri povez acesar ol.
Simpla exemplo:
Editerio editas libro, revuo edc per revizar, formatizar e paginizar ol. Pose la editerio publikigas ta libro, revuo, edc per imprimar multa (o plura) exempleri e vendar li en librerii od en la reto.
Edito sempre preiras publikigo. Esus sen-senca publikigar ulo ante editar/preparar ol. Edito garantias la qualeso dil kontenajo e lua adequateso al publiko.
En la maxim multa kazi, esas la sama ento qua editas e publikigas: la editerio. Olca editas la kontenajo (per editisti, revizisti, fasonisti, edc) e publikigas ol (per imprimo, dissendo, enmerkatigo, edc). Tamen esas ecepti:
– Ipse-publikigo o ne-dependanta autori
La autoro kontratas ne-dependanta editisto por editar la verko. Pose la autoro publikigas la verko en platformi quala Amazon Kindle o Hotmart, od imprimigas ol ipse. En ta kazi, ne esas la sama ento qua editas e publikigas.
– Kun-edito o kun-publikigo:
Du o plu multa editerii povas kunlaborar. L’una editas, e l’altra publikigas.
– Exterigita o subkontratita servi:
L’una firmo povas editar materio (exemple, raporto, institucala revuo), e l’altra povas publikigar ol.
